مهرا کلینیک :: اختلال طیف اتیسم چیست؟ شناخت اختلال اوتیسم و کسب اطلاعات درباره علائم و نشانه های آن، نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و طبعا پیگیری روند درمان آن دارد. این اختلال به طور رسمی در سازمان بهداشت جهانی و انجمن روان‌پزشکی آمریکا به اختلال طیف اوتیسم (Autism Spectrum Disorder) (ASD) شناخته می‌شود و نوعی ناتوانی و معلولیت از گروه ناتوانی‌های رشدی می‌باشد.
اوتیسم چیست ؟
اوتیسم به طیفی از شرایط و اختلالات عصبی و رشدی از نوع روابط اجتماعی و ارتباطی گفته می‌شود. در درجه اول با مشکلات زیاد در تعاملات اجتماعی کلامی و غیر کلامی، تفاوت در ارتباطات با دیگران و وجود رفتارهای سفت و سخت و تکراری در فرد مشخص می‌شود.
پاسخ‌های غیرمعمول به ورودی حسی، از جمله حساسیت بالا یا پایین، تمایز و تبعیض در احساساتشایع هستند. اختلالات حرکتی مبتنی بر حس نیز در افراد قرار گرفته در این طیف شایع هستند.
اصطلاح “طیف” در این تعریف نشان دهنده این حقیقت است که علائم در بین افراد مختلف متفاوت است و انواع و شدت متغیری دارد.
اختلال طیفی اختلالی است که میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت ظاهر شود. هر فرد ممکن است برخی از ویژگی‌های مرتبط با آن، اما نه همه آنها را نشان دهد، و ممکن است آنها را به درجات بسیار متفاوتی نشان دهد. به کسانی که ویژگی‌های این طیف اختلالی را دارند اوتیستیک گفته می‌شود.
طبقه بندی اختلال اوتیسم
اختلال طیف اتیسم یک طیف گسترده از اختلالات رفتاری و اجتماعی است که معمولاً از کودکی آغاز می‌شود و تأثیرات گوناگونی بر روی توانایی‌های ارتباطی، اجتماعی، و رفتاری فرد دارد. این اختلال به صورت یک طیف متفاوت از نشانه‌ها و شدت‌ها ظاهر می‌شود. سه سطح معمولی از اختلال طیف اتیسم عبارتند از:
1. سطح با اختلالات کمتر (Mild level) اتیسم خفیف:
– فرد معمولاً دارای مشکلاتی در ارتباطات اجتماعی و رفتارهای خاص است، اما میتواند در برخی از شرایط به طور نسبتاً موفق در جامعه عمل کند.
– این افراد ممکن است مهارت‌های ارتباطی نسبتاً مناسبی داشته باشند، اما ممکن است دچار مشکلاتی در فهم و استفاده از زبان غیر کلامی (مثل اشاره‌ها و عبارات صورتی) باشند.
– این افراد ممکن است علایق و علاقه‌های خاصی داشته باشند که در حد تعدادی از موضوعات محدود می‌شود.
2. سطح متوسط (Moderate level) اتیسم متوسط:
– افراد در این سطح دارای مشکلات متوسط در ارتباطات اجتماعی، رفتارها و تعاملات می‌باشند.
– آنها ممکن است دشواری در برقراری ارتباط با دیگران و درک از احساسات و نیازهای دیگران داشته باشند.
– می‌توانند مهارت‌های زبانی نسبتاً مناسبی داشته باشند، اما ممکن است به عبارات اصطلاحی و فهم مفاهیم اجتماعی معمول دچار مشکل شوند.
– علاقه‌ها و علایق افراد در این سطح ممکن است نسبت به سطح کمتری از وسعت باشند.
اتیسم شدید
3. سطح شدید (Severe level) اتیسم شدید:
– در این سطح، اختلالات اجتماعی، رفتاری و زبانی به شدت مشکل‌زا هستند و تأثیرات آن بر روی عملکرد روزمره فرد بسیار قابل مشاهده است.
– فرد ممکن است دارای محدودیت‌های شدید در ارتباط با دیگران و درک از عواطف و احساسات دیگران باشد.
– مهارت‌های زبانی افراد در این سطح معمولاً بسیار محدود است، و آنها ممکن است تا حدی توانایی صحبت کردن یا فهمیدن زبان را نداشته باشند.
– علاقه‌ها و علایق افراد ممکن است به یک موضوع خاص محدود شده یا در برخی از موارد اصلاً وجود نداشته باشد.
این سه سطح نشان‌دهنده تنوع گسترده اختلالات طیف اتیسم و شدت مختلف آنهاست، و در تشخیص و درمان این اختلالات اهمیت دارد.
سن شروع اختلال اوتیسم
علائم اوتیسم از دو سالگی در فرد ظاهر می شود و قابل تشخیص است. بعضی از کودکان چرخه رشد را به درستی طی نمی‌کنند، درحالی که مابقی تا زمان شروع اختلال، رشد طبیعی دارند.
سن شروع این اختلال در طول دوره رشد و به طور معمول در اوایل کودکی رخ میدهد، اما علائم ممکن است تا زمانی که تقاضاهای اجتماعی از ظرفیت‌های محدود فرد فراتر نرود، به‌طور کامل آشکار نشوند.
در این طیف، نقایص به حدی شدید هستند که باعث ایجاد اختلال در عملکرد فردی، خانوادگی، اجتماعی، آموزشی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم عملکردی می‌شوند و معمولاً این نقایض یکی از ویژگی‌های فراگیر در عملکرد فرد هستند و در همه محیط‌ها قابل مشاهده هستند، اگرچه ممکن است بر اساس هر موقعیت اجتماعی، تحصیلی یا موارد دیگر این ویژگی‌ها تغییر کنند.
علائم و نشانه های اتیسم
همانطور که گفته شد اختلال اتیسم نشانه های خود را از اوایل دوران کودکی بروز میدهد. شدت علائم اوتیسم بسیار متغیر است. اما نقص در مهارت های اجتماعی در افراد دچار این اختلال ثابت است.
یکی از مهمترین نشانه های ابتلا به اوتیسم، اختلال در تعاملات اجتماعی است. معمولا نوزادان به شکل طبیعی موجوداتی اجتماعی هستند و همواره دوست دارند که به چهره افراد خیره شوند. ممکن است والدین کودک مبتلا به اوتیسم متوجه شوند که نوزاد آنها تماس چشمی برقرار نمی کند یا واکنشی به آنها نشان نمی دهد.
کودک اوتیسم معمولا به سختی می تواند ارتباط عاطفی برقرار کند یا به والدین خود وابسته شود. بعضی از کودکان اوتیسم در تلاش برای برقراری ارتباط چشمی هستند. این کودکان گفت‌وگو و احساس عجیب و ناخوشایندی نیز دارند. اما کسانی که علائم اوتیسم در آنها شدید است پرحاشگر می شوند یا حرف نمی زنند.
نوزادان سالم نسبت به شنیدن صدای افراد واکنش نشان می دهند و زمانی که به سن دو یا سه سالگی می رسند، قادرند لبخند بزنند اما کودکان اوتیسمی در انجام کارهای روزمره خود نیز با مشکلاتی مواجه هستند.
معمولا میتوان علایم اصلی این اختلال را در سن ۸ تا ۱۰ ماهگی نیز مشاهده کرد. از جمله این علایم می توان، نشان ندادن عکس العمل نسبت به شنیدن اسم خود، عدم توجه به اطرافیان، عدم تمایل به ارتباط با اطرافیان و تاخیر در انجام برخی از رفتارها را نام برد.
معمولا کودکان طیف اوتیسم، رفتار والدین را تقلید نمی کنند و رفتار خشونت آمیز نسبت به محبت اطرافیان بروز می دهند.
دیگر علائم
از دیگر علایم رایج این اختلال می توان به ضعف در کنترل احساسات اشاره کرد. از این نوع قبیل رفتارها می توان گریه کردن، فریاد زدن، خشم و انجام رفتار های تهاجمی مخصوصا در مکان های نا آشنا و آزاد دهنده را نام برد.
حتی در مواردی نیز دیده شده کودک به دلیل قرارگیری در چنین موقعیت هایی رفتار هایی خود آزارانه همچون کوبیدن سر، کندن مو یا گاز گرفتن را از خود بروز می دهد.
تعدادی از کودکان مبتلا به اوتیسم از نوعی نقص ژنتیکی رنج می برند که بر رشد مغزی آن ها تاثیر دارد. از جمله این مشکلات می توان سندرم ایکس شکننده، سندرم آنجلمن، توبروز اسکلروزیس، اختلال کروموزوم شماره ۱۵ و … نام برد. طبق مطالعات صورت گرفته مشخص شده که 15 تا 20 درصد مبتلایان به اختلال اوتیسم تحت تاثیر این نقص های ژنتیکی هستند.
نشانه ها و علائم اوتیسم بسیار متنوع هستند و ممکن است در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بروز کند، پس پیشنهاد میکنیم در این زمینه حتما با مراجعه به کلینیک، کودک خود را زیر نظر متخصصان مجرب کلینیک مهرا قرار دهید. فراموش نکنید تشخیص زودهنگام این اختلال تاثیر مهمی در روند بهبود دارد.
علائم اتیسم در بزرگسالان
با افزایش سن کودک، علایم دیگری از این اختلال بروز می کند. افراد دچار اوتیسم رفتارهای تکراری بسیاری دارند. به عنوان مثال حرکات خاص دست و علاقه به داشتن ساختار و روتین مشخص نمونه‌هایی از رفتارهای تکراری هستند.
بزرگسالان مبتلا به اوتیسم همچنین ممکن است در اثر صدا، تصاویر یا بافت خاصی پریشان شوند. همچنین این افراد تغییرات ایجاد شده در برنامه های روزمره را به سختی می پذیرند.
از آن جایی که علائم اوتیسم در بعضی از بزرگسالان خفیف تر است، گاهی به سختی می توان آنها را تشخیص داد.
راه های درمان اتیسم
اختلال اوتیسم طیف وسیعی داشته و علائمی که در هر فرد بروز میکند با سایرین تفاوت دارد. به همین دلیل درمان مبتلایان به اوتیسم راه های مختلفی داشته و باید زیر نظر پزشک مجرب و متخصص انجام شود.
به این نکته توجه کنید که روند درمان اوتیسم باید با روش های درست و تحقیق شده زیر نظر متخصصین مجرب انجام پذیرد چرا که برخی روش ها برای درمان این اختلال ممکن است موجب ایجاد آسیب در افراد اوتیستیک شود.
پیشنهاد می شود در ابتدا کودکان خود را زیر نظر متخصص و در یک کلینیک معتبر قرار دهید تا تشخیص این اختلال در سنین پایینتر انجام شود.
معمولا برای درمان این افراد نیاز است تیمی از روانشناسان، کاردرمان، مشاوران، متخصصان توانبخشی، متخصصان گفتار درمان و روانپزشکان با یکدیگر همکاری داشته باشند.
کلینیک تخصصی توانبخشی مهرا با داشتن متخصصان با تجربه در حوزه های مختلف، میتواند همراه مطمئنی برای شما در جهت تشخیص و آغاز روند درمان اوتیسم باشد.
شما می توانید با استفاده از سیستم نوبت دهی و مشاوره آنلاین در سایت، پیش از مراجعه با متخصصان ما گفتگو داشته باشید و مشاوره های لازم را دریافت نمایید.
دیدگاه شما